منبع گاز چیست؟
مخزن گاز یکی از انواع تانکر یا مخازن ذخیره سازی مواد شیمیایی است که کاربرد آن نگهداری و فشرده سازی انواع گازها است. این تانکرها در صنایع پتروشیمی، صنایع شیمیایی و حتی منازل با اشکال مختلف کاربرد دارند. کوچک‌ترین منبع گاز همان کپسول گاز مسافرتی یا پیک نیک است که همه آن را می‌شناسند. در این مقاله از تانکر سازی رستاک به معرفی و بررسی انواع مخزن گاز و کاربردهای آن می‌پردازیم.
ویژگی‌های مهم منبع گاز
مخزن گاز ظرفی برای ذخیره سازی گاز است که دارای لوازم و قطعات جانبی است. از طرفی این مخازن دارای فشار هستند و فشار داخل آن به‌طور متوسط حدود 250 psi است. اندازه منبع گاز به‌طور معمول باید 6000 تا 30000 گالن باشد. ظرفیت رایج‌ترین مخزن گاز 18000 گالن است. مخازن گاز معمولاً فاقد درز هستند و یا با تدابیر شدید درزگیری شده‌اند. این کار به دلیل جلوگیری از نشت گاز صورت می‌گیرد. در ادامه اجزای اصلی مخزن گاز را که معمولاً هر منبع گاز آن‌ها را دارد، معرفی و بررسی می‌کنیم.
اجزای اصلی مخازن گاز
هر مخزن گاز باید اجزای زیر را دارا باشد تا بتواند کار خود را به‌خوبی انجام دهد:
- سطح سنج: اندازه‌گیری دقیق و مداوم سطح گاز را به عهده دارد.
- شیر خاموش کننده اضطراری: این شیر در مواقع اضطراری می‌تواند اتلاف محتویات ظرف را به حداقل برساند.
- شیلنگ فلکس، کوپلینگ شیلنگ: این شیلنگ‌ها در واقع لوله‌کشی انعطاف‌پذیری است که خطر شکستن لوله‌ها را در مواقع خاص از بین می‌برد.
- تنظیم کننده فشار بالا: تنظیم کننده فشار وظیفه تنظیم فشار پنوماتیکی را بر عهده دارد. این وسیله برای تمامی ESVها و کارکرد صحیح آن‌ها لازم است.
- شیرهای سه‌طرفه پنوماتیک: این شیر کمک می‌کند دریچه‌های پنوماتیک را کنترل کنید بدون اینکه درب مخزن را باز کنید.
- اتصالات لوله: این اتصالات درزگیرهایی هستند که برای جلوگیری از نشت گاز کاربرد دارند. این اتصالات باید در برابر خوردگی مقاوم باشند.
- شیرهای داخلی و بازشو داخلی: از این شیرها در خطوط خروج گاز مایع و برگشت بخار آن استفاده می‌شود.
- گارد محافظتی: بخشی است که از مخزن در برابر تصادف و برخوردهای ناگهانی محافظت می‌کند.
- شیرهای کاهش فشار: شاید بتوان گفت مهم‌ترین و حیاتی‌ترین بخش در مخزن گاز، شیر فشار است. این شیر وظیفه
کاهش فشار را بر عهده دارد و برای کاهش فشار اضافی طراحی شده است. در صورت افزایش فشار به میزان قابل توجه، این شیر از انفجار مخزن گاز جلوگیری می‌کند.
انواع مخزن گاز از نظر شکل ظاهری
مخزن گاز و هر نوع تانکر دیگری را می‌توان در تانکر سازی در اشکال مختلفی ساخت. این شکل ظاهری بر اساس نوع ماده ذخیره شده و کاربرد آن و همچنین مکان قرارگیری تانکر، انتخاب می‌شود. برای مثال مخزن گاز تحت فشاری که قرار است در ارتفاع قرار گیرد، باید به شکل کروی ساخته شود. انواع منبع گاز از نظر شکل ظاهری عبارت است از:
- منبع گاز کروی
- منبع گاز استوانه‌ای افقی
- منبع گاز استوانه‌ای ایستاده
در مخزن گاز استوانه‌ای، ابتدا و انتهای منبع دارای برآمدگی است. در حالی که برای مخزن آب و دیگر مایعات، دو طرف مخزن صاف و بدون برآمدگی ساخته می‌شود. به مخزن گاز، منبع تحت فشار نیز میگویند.
منبع گاز را از چه موادی می‌سازند؟
منبع گاز را از مواد مختلفی می‌توان ساخت. این مواد عبارت است از:
- فولاد
- چدن
- آلومینیوم
- مواد نیمه کامپوزیت
- مواد کامپوزیت با آلومینیوم
- مواد تمام کامپوزیت
پیشنهاد مطالعه: مقاله 10 فاکتور مهم در بالا بردن سطح ایمنی مخازن ذخیره سازی
انواع مخزن گاز از نظر نوع گاز قابل ذخیره
می‌دانید که گازها انواع مختلفی دارند. به همین دلیل مخزن گاز نیز دارای انواع مختلفی است. هر یک از این مخازن دارای الزامات خاصی هستند که مطابق با نوع گاز قابل ذخیره در آن است. در ادامه انواع منبع گاز را معرفی می‌کنیم.
1. منبع گاز ال پی جی (LPG)
مخزن گاز ال پی جی مخزن گاز مایع است. گاز مایع که در حقیقت ترکیبی از دو گاز بوتان و پروپان است، در دمای اتاق به‌صورت گاز است و در دمای -7 و -42 درجه سانتی گراد به مایع تبدیل می‌شود. این مخازن معمولاً در اتومبیل‌ها، منازل، باغ‌ها و ویلاها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
2. منبع گاز سی ان جی (CNG)
گاز سی ان جی همان گازی است که در خودروها استفاده می‌شود. برای ذخیره این گاز از تانکر کامپوزیت می‌توان استفاده نمود. البته این تانکر ساخت متفاوت و منحصربه‌فردی دارد و از سایر مواد نظیر فولاد نیز ساخته می‌شود. مخزن CNG یکی از پرکاربردترین مخازن سوخت در ایران است.
3. منبع گاز ال ان جی (LNG)
بیش از 90 درصد گاز ال ان جی را متان تشکیل می‌دهد؛ بنابراین مخزن گاز ال ان جی همان مخزن گاز طبیعی است؛ اما می‌توان برای ذخیره گازهای اکسیژن، نیتروژن، آرگون و… نیز از آن استفاده نمود. حال باید ببینیم این مخازن در چه کارهایی قابل استفاده هستند.
کاربردهای مخزن گاز
انواع مخزن گاز را شناختیم. در این بخش به معرفی کاربرد این مخازن می‌پردازیم.
- تأمین گاز مصرفی در مناطقی که به گاز شهری دسترسی ندارند. نظیر باغ و ویلا
- بهینه‌سازی تجهیزات گرمایشی در صنایع شیشه و بلور
- استفاده در صنایع جوش
- صنایع دارویی
- پژوهش‌های صنعتی
- صنعت حمل‌ونقل
- استفاده در بخش‌های برشکاری جهت نگهداری گاز نیتروژن
- صنایع حفاری و معدن
- پالایشگاه‌ها و صنعت نفت و گاز
- گرم کردن کارگاه‌ها و سوله‌ها
- گیرنده‌های هوای فشرده
بنابراین کاربرد مخزن گاز به پالایشگاه محدود نمی‌شود و از آن در صنایع مختلف می‌توان استفاده نمود.
ظرفیت و ابعاد منبع گاز
ظرفیت و ابعاد منبع گاز بسته به محل استفاده و نوع گاز می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال پیک نیک مسافرتی یکی از مخازن گاز به شمار می‌آید و می‌تواند به میزان یک یا دو لیتر گاز مایع را در خود ذخیره کند. این در حالی است که مخازن پالایشگاهی ممکن است بیش از 40000 لیتر گاز را در خود نگه دارند؛ بنابراین اگر به مخزن گاز نیاز دارید می‌توانید با تانکر سازی رستاک تماس بگیرید و با دریافت مشاوره رایگان، منبع مورد نیاز خود را شناسایی کنید و سفارش دهید.
نکات مهم در نگهداری و استفاده از منبع گاز
هر تانکری برای کارکرد بهتر نیازمند آن است که نکات لازم برای نگهداری آن را فراهم نمایید. مخزن گاز نیز همین‌گونه است و شما برای بهره‌گیری از آن نیاز دارید تا نکاتی را رعایت کنید که در ادامه به آن می‌پردازیم.
- مخزن گاز حاوی یکی از انواع گاز است؛ بنابراین باید آن را به دور از تابش نور خورشید، حرارت و بارش قرار دهید تا از خطر انفجار جلوگیری کنید.
- منبع گاز را از مجاورت با مواد قابل اشتعال، آتش‌زا و دستگاه‌های تولید جرقه دور کنید.
- زمانی که مخزن را نصب می‌کنید باید توجه کنید که منبع با زمین برخورد نکند.
- در صورتی که چندین مخزن گاز را در کنار هم قرار می‌دهید، فاصله استاندارد را رعایت کنید تا از بروز خطر جلوگیری کنید.
- منبع گاز را برای جابه‌جایی روی زمین نکشید و آن‌ها را روی زمین غلط ندهید. بلکه از جرثقیل، بالابر دستی و وسایلی نظیر این‌ها استفاده کنید.
- منبع گاز را در مجاورت با آلودگی‌ها و مواد چرب قرار ندهید.
- در مکانی که مخزن گاز را قرار می‌دهید، سیگار و یا آتش روشن نکنید.
جمع‌بندی و سخن پایانی
مخزن گاز یکی از انواع تانکرهاست که برای ذخیره انواع گاز به کار می‌رود. این مخازن دارای انواع مختلفی هستند که هر یک کاربردهای خاص خود را دارد. منبع گاز را باید به دور از هرگونه آلودگی و به دور از مواد آتش‌زا نگهداری کنید تا از خطر انفجار به دور باشند. در صورتی که نیاز به مخزن گاز دارید می‌توانید با تانکر سازی رستاک تماس بگیرید.
